Hoogeveen flexibele, professionele en betrouwbare ketenpartner in het NoordenDe Penitentiaire Inrichting Hoogeveen, voorheen P.I. De Grittenborgh, is eind jaren tachtig gebouwd als onderdeel van grootschalige nieuwbouw binnen het Nederlandse gevangeniswezen. Er verblijven ongeveer 260 gedetineerden en er werken ruim 200 mensen uit praktisch alle Drentse gemeenten en zelfs van over de provinciegrens. Het is een relatief nieuw gebouw dat letterlijk en figuurlijkmidden in de samenleving staat. Het is omringd door woningbouw en zorgvoorzieningen. De betrokkenheid met de samenleving komt tot uiting in diverse toonaangevende preventie- en resocialisatieprojecten en leer- en stageplekken voor mbo- en hbo-studenten.Flexibele capaciteit De P.I. Hoogeveen bestaat uit een Huis van Bewaring, een gevangenis en een Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD). De capaciteit van de inrichting is 262 eenpersoonscellen en is uit te breiden naar tweepersoonscellen. Zo ontstaat flexibiliteit in capaciteit waardoor schommelingen in het aanbod van gedetineerden eenvoudig en relatief goedkoop zijn op te vangen. De afgelopen jaren heeft de inrichting laten zien snel in te kunnen spelen op die wisselende capaciteitsvraag. De gevangenis kan voorzien in de totale regionale behoefte aan huisvesting van alle veroordeelden, met uitzondering van terroristen.Unieke reputatieOp het terrein van gedetineerden met een lange straf en diegenen die extra zorg nodig hebben, heeft de P.I. Hoogeveen eenonderscheidende reputatie opgebouwd. Veel gedetineerden zijn plegers van drugsgerelateerde delicten en zijn verslaafd. Een deel van het personeel is opgeleid om die groep adequaat te begeleiden. Ook heeft de P.I. Hoogeveen een extra zorgvoorziening voor gedetineerden die zich op een reguliere afdeling onvoldoende kunnen ontwikkelen en extra zorg nodig hebben in een kleinere setting.Het personeel is daarvoor speciaal opgeleid. In een dergelijke veilige en beschermde omgeving zijn meer mogelijkheden tot observatie, stabilisatie en motivatie voor vervolgzorg of behandeling. Flexibel 2Professioneel 3Kennis over veelplegers Het personeel in de P.I. Hoogeveen bezit veel kennis over veelplegers. De mogelijkheden van gedetineerden om zich zodanig teontwikkelen dat ze niet terugvallen in crimineel gedrag worden optimaal benut. De Inrichting voor Stelselmatige Daders (ISD) boektgoede resultaten op dat gebied. Er wordt aansluiting gezocht in de maatschappij door ketenpartners – zoals welzijnsinstellingen enwoningcorporaties – al tijdens detentie bij het programma te betrekken. Werk is ook een belangrijke factor om te voorkomen datgedetineerden weer terugvallen in crimineel gedrag. Er zijn gedetineerden van de ISD-afdeling die werken bij bedrijven buiten deinrichting. Het zijn vooral die gedetineerden die een goede kans maken om niet weer terug te keren in het justitiële circuit. Werken buiten de deurHoomark in Hoogeveen, producent van verpakkingen en cadeaupapier, heeft regelmatig gedetineerden van de P.I. Hoogeveen aan het werk in het bedrijf. “Zij worden ingezet in de logistiek en het magazijn”, zegt algemeen directeur Joost Bogers. “Op de werkvloer worden ze geaccepteerd als gewone collega’s.” Hoewel Hoomark op bepaalde tijden heel goed extra handen kan gebruiken omdat de branche forse seizoenspieken kent, vindt Bogers het vooral belangrijk een bijdrage te kunnen leveren aan de re-integratie van gedetineerden. “We helpen graag omdat we dat maatschappelijk van groot belang vinden.”ArbeidsmarktDe gedetineerdenzorg in de P.I. Hoogeveen is door kennis en ervaring van een hoogstaand niveau. Dat geldt voor de medische zorg, de psychosociale zorg en de gedetineerdenzorg. Belangrijke pijlers van de zorg zijn educatie, vorming, sport en arbeid. Het programma biedt mogelijkheden om met gedetineerden te werken aan een toekomst buiten de criminaliteit. Arbeid is daarbij een belangrijk aspect. Gedetineerden leren belangrijke vaardigheden om zich voor te bereiden op de arbeidsmarkt. In de P.I. Hoogeveen verrichten ze productiearbeid voor externe opdrachtgevers. Daarnaast werken zorgvuldig geselecteerde gedetineerden bij externe werkgevers. Een andere vorm van arbeid is kostenbesparend werk in de inrichting. Gedetineerden werken in een klussenploeg en maken grote delen van het gebouw schoon. Ook hier bestaat de mogelijkheid om een vakdiploma te behalen, zodat de kansen op de arbeidsmarkt worden vergroot. Regionalisering is ook hier belangrijk. Dat geldt voor regionale opdrachtgevers maar ook voor de kansen van gedetineerden op de regionale arbeidsmarkt.6Onze klanten zijn altijd ‘thuis’Dat is het unieke uitgangspunt voor Wim Annen, directeur van Alwica Penitentiaire Shops (APS) en typisch Hoogeveense ondernemer; hard werken gecombineerd met lef.APS heeft op franchisebasis winkels in 37 van de 55 penitentiaire inrichtingen in Nederland. Wim Annen begon elf jaargeleden met een gevangeniswinkel in De Grittenborgh in Hoogeveen, nu nog steeds de pilotvestiging van APS.In Hoogeveen worden nieuwe ideeën aan de praktijk getoetst. Deze vestiging is de enige die APS zelf exploiteert.“Toen we begonnen werden nog veel gevangeniswinkels door kleine ondernemers gerund. Zij lieten de verkopen aan de gedetineerden via de bewaarders lopen”, zegt Annen. “Het was een onoverzichtelijke situatie. Wij hebben er een professionele organisatie van gemaakt en een jaar na de start zijn we met franchising begonnen.” Sinds kort is er een APSopleidingsprogramma dat bijdraagt aan een goede terugkeer in de maatschappij. Zo biedt de winkel stagetrajecten voor gedetineerden, kunnen ze werken in de winkel en uiteindelijk een certificaat behalen.Regionalisering Regionalisering is sinds ongeveer vier jaar een belangrijk uitgangspunt bij de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen. Dat heeft te makenmet de betrokkenheid van de leefomgeving van gedetineerden bij hun resocialisatie en de beschikbaarheid van nazorg al tijdensdetentie. Nazorg blijkt van groot belang bij de terugkeer van de gedetineerde in de samenleving. De afgelopen jaren hebben de Dienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Justitie en de P.I. Hoogeveen veel geïnvesteerd in ketensamenwerking. Regionaleketensamenwerking was een belangrijk uitgangspunt van het project modernisering gevangeniswezen (MGW), waarin recent miljoeneneuro’s zijn geïnvesteerd. Alle medewerkers van de P.I. Hoogeveen zijn in dat kader opgeleid en getraind om gedetineerden temotiveren om een toekomst zonder criminaliteit op te bouwen. 98% van de gedetineerden uit Drenthe die een nazorgtraject ontvingen,kregen een identiteitsbewijs en voor 95% heeft men onderdak kunnen regelen. Deze groep gedetineerden komt vooral uit Emmen (37,5%) en Assen (27%); uit Hoogeveen komt ‘slechts’ 13,3%. BetrouwbaarP.I. Hoogeveen 7Zet iemand met een blauwe vuilniszak buiten en je hebt een probleem“Als je iemand met een blauwe vuilniszak buitenzet, heeft de maatschappij een probleem.” Dat is de stellige overtuiging van een medewerker van de P.I. Hoogeveen. “De nazorg staat in de gevangenis op een hoog peil”, benadrukt hij.“We hebben hier een enorme drive om gedetineerden na hun straf goed te laten terugkeren in de maatschappij. En we hebben veel goede contacten buiten de gevangenis om dat te kunnen doen.” “Zo hebben we recent een vrachtwagenchauffeur uit de regio, die anderhalf jaar bij ons moest zitten, begeleid en geholpen.Hij was alles kwijt: identiteitsbewijs, baan, woning en vrouw en kinderen. Zijn rijbewijs en chauffeursdiploma verliepen.Met het CBR hebben we ervoor kunnen zorgen dat ze verlengd werden. Daarna zijn we in overleg gegaan met de woningcorporatie, want als je na detentie geen dak boven je hoofd hebt val je meestal binnen een paar dagen terug in je oude gedrag. Onderdak is dus cruciaal. De volgende stap was om in ieder geval de band met zijn kinderen te herstellen.Daarvoor hebben we een speciale ‘vader-kindruimte’ waar vader en kind elkaar kunnen ontmoeten. Daarnaast hebben we contact opgenomen met de voormalige werkgever. Hij wilde uiteindelijk de man wel terughebben. Onze vrachtwagenchauffeur is inmiddels vrij en kan weer aan de slag bij zijn oude baas.” Terugdringen recidiveHet programma modernisering gevangeniswezen (MGW) is gericht op terugdringing van de recidive met 25% in 2020. Het terugdringenvan recidive is een belangrijke kostenbesparende factor. Het verblijf van een gedetineerde in detentie kost ongeveer 200 euro per dag.Die directe kosten, ongeveer 70 duizend euro per jaar per gedetineerde, worden bespaard als de gedetineerde niet weer terugkeert in detentie. Een belangrijk bijkomend effect is de maatschappelijke schade die hierdoor wordt beperkt. Als MGW slaagt, dan bespaartdat de maatschappij honderden miljoenen euro’s. Het is een ombuigingsoperatie die enkele jaren geleden is ingezet, die nog nietgeheel is afgerond en waar we net de eerste vruchten van beginnen te plukken. Vooral op de afdeling met veelplegers worden in dat opzicht goede resultaten geboekt.Flexibel 10Ja ik vond het ook leuk dat je gewoon met die jongens in gesprek kon wezen zonder dat echteen bewaker op 1 meter afstand sta. Je had beetje vrijheid met ze en iedereen kon eerlijk zijn tegen over elkaar en dat sprak me aan. alleen weet ik 1 ding zekker ik zal daar nooit terechtkomen.. na wat ik gezien heb en gehoord. ohwja ik denk dat het heel goed is voor de jeugt als ze dit in het echt zien en meemaken hoe het is binnen de muren van een gevannenis dat hoeftdan niet alleen de grittenborg te zijn. het is leerzaam indrukwekkend en het schrikt zekker af voor de jeugt om de criminalietijd in tegaan...groetjes frankWaarschuwing uit de bajesNog beter is het om te voorkomen dat jongeren afglijden in crimineel gedrag. Het preventieproject van de P.I. Hoogeveen ‘Waarschuwing uit de bajes’ is een samenwerkingsproject met gemeenten, jongerenwerk en het Veiligheidshuis. Hang- en probleemjongeren worden geconfronteerd met de mogelijke consequenties van crimineel gedrag. Daarbij worden ook gedetineerden betrokkendie met de jongeren in gesprek gaan om een realistisch beeld te schetsen van het verblijf in een penitentiaire inrichting en devergaande gevolgen die dat heeft voor hun leven. Een jongere over zijn bezoek aan de P.I. Hoogeveen in het kader van ‘Waarschuwing uit de bajes’.Professioneel 11Korte detentieDe afgelopen jaren heeft de P.I. Hoogeveen regelmatig grote groepen arrestanten opgevangen. Per jaar gemiddeld ongeveer 1700waarvan een deel vanwege de goede bereikbaarheid van de P.I. van buiten de regio komt. Arrestanten verblijven meestal kort indetentie. Het is daarbij van belang dat vooral de screening en de intake goed gebeurt. Het is een bewerkelijke groep gedetineerden,die veel van de medewerkers vraagt. Niet alleen van executieve medewerkers, maar ook van specialisten van ondersteunende diensten.Steeds weer toonde de P.I. Hoogeveen zich ook hierin een flexibele, professionele en bovenal betrouwbare ketenpartner. Moderne en goed bereikbare inrichtingEr is de afgelopen jaren miljoenen geïnvesteerd in personeel, organisatie maar ook in het gebouw. Er zijn recent veel langetermijninvesteringen gedaan. De brandveiligheid is op orde gebracht en ten aanzien van de beveiliging zijn de omtrekbeveiliging en deinterne systemen vernieuwd. Het gebouw is steeds up to date gehouden. Sluiting zou ook wat dat betreft kapitaalvernietiging betekenen.Bovendien is de bereikbaarheid van de P.I. Hoogeveen uitstekend. Het ligt dicht aan de snelweg. Gedetineerden kunnen snel heen enweer naar bijvoorbeeld de rechtbank. Ook met openbaar vervoer is de P.I. Hoogeveen goed en gemakkelijk bereikbaar, wat vooralvan belang is voor bezoekers van gedetineerden. De locatie in het zuiden van Drenthe maakt dat de Hoogeveense gevangenis een snelle verbinding heeft met de Randstad. Zo kan de rest van het land door de Hoogeveense instelling goed worden bediend en gedetineerden uit het Noorden kunnen in hun eigen regio hun straf uitzitten, wat uitermate belangrijk is voor een succesvolle resocialisatie. Betrouwbaar 14WerkgelegenheidEen bezuiniging realiseren door goed geoutilleerde inrichtingen te sluiten, betekent weer een grote slag voor de werkgelegenheid in Drenthe. De afgelopen jaren zijn al veel banen bij rijksdiensten in Drenthe verdwenen. Tussen 2000 en 2011 is het aantal rijksbanen –na een aanvankelijke kleine groei – afgenomen met 25%, waarvan ongeveer 350 in het gevangeniswezen. Na het vertrek van de Belastingdienst en De Nederlandse Bank uit Hoogeveen is de P.I. Hoogeveen nog de enige rijksdienst. De P.I. Hoogeveen is ooit gebouwd met gelden uit het stimuleringsfonds werkgelegenheid. In dat licht bezien en het feit dat Drenthe nog steeds kampt met een achterblijvende werkgelegenheid, zou het een zeer vreemde beslissing zijn om de P.I. Hoogeveen te sluiten. De werkloosheidspercentages per december 2012 zijn zorgwekkend; Nederland heeft als gemiddeld werkloosheidspercentage 7,3%, Drenthe zit hoger met 9,2% werklozen en de gemeente Hoogeveen ‘scoort’ met 13,2% het hoogst in Drenthe (bron: UWV). Flexibel, professioneel en betrouwbaarDe P.I. Hoogeveen is een zeer goed bereikbaar in Zuidwest-Drenthe gelegen compacte inrichting, die in de strafrechtketen bekendstaat als een flexibele, professionele en betrouwbare ketenpartner. De inrichting kan snel inspelen op de vraag om kwalitatief goede detentiecapaciteit en zo bijdragen aan de veiligheid in de samenleving. Naast de kerntaken, het opsluiten en resocialiseren vangedetineerden, vervult de inrichting een belangrijke regionale functie. In de regio is een sterke keten opgebouwd, waarbij de menselijke maat cruciaal is. Eén schakel uit de keten buiten de regio plaatsen, juist in een proces waar de regionale functie zo doorslaggevend is voor het succes, zal de keten verbreken. Naast ketenpartner in de strafrechtketen biedt de P.I. Hoogeveen ook veel indirectewerkgelegenheid en draagt bij aan scholing en professionalisering van studenten uit de regio en soms zelfs van daarbuiten.Er zijn recent veel langetermijninvesteringen gedaan op allerlei terreinen. Sluiting betekent directe kapitaalvernietiging en heeft grote negatieve gevolgen voor de arbeidsmarkt en de sociaal-economische situatie in de regio.ColofonDit is een uitgave van de P.I. Hoogeveen(ondernemingsraad, actiecomité en directie),Veiligheidshuis en gemeente Hoogeveen. Januari 2013

"Toen het nieuws uitlekte kolkte het hier", zegt Peter Manning van de ondernemingsraad. "Geloof me, dit hakt er enorm in bij de 200 medewerkers. Sommigen werken hier al heel lang. De onrust is groot, maar de actiebereidheid ook. Dit laten we niet zomaar gebeuren." Dat de buitenwacht de Hoogeveense stofwolken alsnog te zien krijgt, heeft te maken met een ongelukkige afstemming in de woordvoering over de kwestie. "We laten ons de komende tijd meer horen en zien", verzekert Manning. Hij reisde gisteren met dertig collega's naar Den Haag. Op de terugweg bleek de ongerustheid over de plannen onverminderd. "De felste emoties mogen dan wat zijn geluwd, de impact is nog altijd groot." Manning vestigt zijn hoop ook op de publieke opinie. "Het plan voor enkelbandjes bij gedetineerden wordt veel te rooskleurig voorgespiegeld. Ik bedoel: dat zijn geen kleine criminelen."